Dąb bezszypułkowy
Drzewo z rodziny Bukowatych. Jeden z dwóch rodzimych gatunków dębów. Potężne, dekoracyjne drzewo mogące osiągać nawet 40 metrów wysokości, w praktyce jednak rzadko wyższe niż 25.
Kwitnie późną wiosną wytwarzając kwiaty obu płci na jednej roślinie, przy czym kwiaty męskie to żółtawozielone zwisające kotki, natomiast żeńskie niepozorne zielone.
Owocami są orzechy popularnie zwane żołędziami. Długości ok. 2,5-3cm na króciutkiej niemal niewidocznej szypułce. Beczułkowate, podłużne, bez pasków.
Klon pospolity
Drzewo liściaste osiągające wysokość 15-20 metrów, szybkorosnące.
Należy do rodziny klonowatych aceraceae (systematyka)
Kwiaty:
Kwitnie od kwietnia do maja. Jest to roślina jednopienna (kwiaty obu płci na jednej roślinie), zapylana przez pszczoły. Kwiaty małe, jasnozielone, najczęściej pojawiają się przed liśćmi.
Owoce/Szyszki:
Brzoza brodawkowata
Brzoza - wysmukła, białokora, wiosną okryta mgiełką jasnozielonych liści - jest bez przesady jednym z naszych najpiękniejszych drzew. Tworzy pełne wdzięku gaje brzozowe, zdobi polany leśne i drogi, a w parkach rozjaśnia ciemne grupy innych drzew. Należy do rodziny Brzozowatych Betulaceae i jest najczęstszą polską brzozą osiągającą ok. 20m wysokości.
Kwiaty:
Brzoza jest wiatropylna. Męskie - zwisające, miękkie kotki, początkowo zielone, dojrzałe żółte - pojawiają się jesienią. Żeńskie - brązowe, dłuższe i węższe od męskich kwitną równocześnie z wyrastającymi liśćmi od marca do maja.
Owoce/Szyszki:
Kasztanowiec pospolity
Jest to drzewo zrzucające liście na zimę. Wolnostojące jest pięknie okazałe. Osiąga wysokość 20-25 m.
Korona jest gęsta i regularnie wykształcona oraz wysoko sklepiona.
Pień u starych osobników jest potężny, prosty i widoczny nawet w górnych partiach korony. Konary w dolnej części są masywne, odstające bądź stromo skierowane w górę. Gałęzie odchodzą nieregularnie, są odstające i częściowo zwisające. Kasztanowiec pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego. Od dawna jest rozpowszechniony we wszystkich częściach Europy (oprócz Północnej). W Polsce jest powszechnie sadzony jako drzewo ozdobne i parkowe.
Kwiaty:
Kwiatostany są bardzo liczne, wzniesione, duże (wysokie do 30 cm), wiechowate. Płatki korony są czysto białe z żółtawymi lub czerwonawymi plamkami
Szyszki/ nasiona / owoce:
Buk zwyczajny
Drzewo, do 30-40 m wys. Korowina gładka, jasnopopielato- szara. Pączki ostre, lancetowate. Liście jajowate lub eliptyczne, nie podzielone, 5-10 cm dł., brzegiem orzęsione lub miękko owłosione, z wierzchu połyskujące, jasnozielone, spodem jaśniejsze, z 5-9 parami nerwów bocznych. Występuje w lasach, w górach w reglu dolnym Karpat i Sudetów, na południu, w środkowej i w północno-zachodniej części kraju; przez Polskę przechodzi północno-wschodnia granica zasięgu buka. Roślina lecznicza.
Kwiaty:
Kwiaty jednopienne. Kwiatostany pręcikowe krótkie, gęste, zwieszone (podobne jak u brzozy).
Owoce/ szyszki:
Grab zwyczajny
Drzewo lub krzew 5-20 m wys. Kora gładka, jasnoszara, cienka z płytkimi wgłębieniami Pączki zaostrzone. Liście podłużnie jajowate, 4-10 cm dł., o 10-15 nerwach bocznych. Występuje w całym kraju w lasach liściastych.
Kwiaty:
Kwiaty jednopienne. Przylistki żółte, wcześnie opadające. Kwiaty pręcikowe, zebrane w zwisające długie, boczne czerwonawo zielone kotki; kwiaty słupkowe ukryte w pączkach, zebrane w szczytowe zwisające grona. podobnie jak buki nasiona okryte są „klapami”
Nasiona/ szyszki:
Jałowiec pospolity
Krzew lub małe drzewko dwupienne,1-8(12) m wys., kora szarobrunatna. Gałęzie w górę wzniesione, młode gałązki 3-kanciaste. Igły ostro zakończone, silnie kłujące. Występuje w suchych borach sosnowych, pospolity. Roślina lecznicza.
Szyszki/ nasiona:
„Szyszko-jagody” jajowato-kuliste, 6-9 mm średnicy; sinawo-czarne, powstają z rozrośniętych owocolistków. Nasiona podłużnie 3-kanciaste, ok. 4 mm dł. Występuje w suchych borach sosnowych, pospolity. Roślina lecznicza.
Leszczyna Pospolita
Krzew wysoki, 2-5 m wys. Kora gładka, żółtoszara. Pień srebrzystoszary. Młode pędy owłosione. Liście okrągławe, u podstawy blaszki liściowej sercowate, o nerwach bocznych. Występuje w zaroślach i lasach.
Kwiaty:
„Kotki” pręcikowe żółte, 3-6 cm dł. Kwiaty słupkowe niepozorne.
Szyszki/ nasiona:
Leszczyna wydaje owoce w postaci orzechów – bardzo pospolite orzechy laskowe. Okryte są kilkoskrzydłowa klapką.
Modrzew polski
Drzewo do 30 m wys. Korona nieregularna. Kora ciemnowiśniowa. Igły na jednorocznych pędach ustawione pojedynczo, w pęczkach w ilości 15-40, miękkie, jasnozielone, opadające na zimę. Występuje w kraju (Pieniny, Beskidy Zachodnie, Radomskie, na górze Chełmowej, w Górach Świętokrzyskich, Modrzewina w Małej Wsi pod Grójcem, Trębaczew na Wysoczyźnie Rawskiej). Przez niektórych taksonomów jest uważany za podgatunek modrzewia europejskiego. Roślina lecznicza.
Szyszki drobne, 2-2,5-3 cm dł., jajowate lub kuliste; łuski wklęsłe, o brzegu grubym, nie odginającym się na zewnątrz.
Świerk pospolity
Drzewo 25-30 m wys. Korona stożkowata. Kora czerwonobrunatna, płytko pękająca, łuszcząca się zaokrąglonymi łuskami. Pączki walcowate, ostre. Igły prawie 4-kanciaste, na szczycie ostre. Występuje w górach, gdzie dochodzi do górnej granicy lasu. W środkowej (część niziny Mazowieckiej i Podlaskiej) i północnozachodniej części kraju (Pomorze) występuje pas bezświerkowy. Roślina lecznicza.
Szyszki/ nasiona:
Szyszki 10-15 cm dł., 3-4 cm szerokości, zwisające w dół. Opadające w całości.
Rośliny chronione – gatunki roślin naczyniowych, grzybów i porostów podlegające ochronie gatunkowej roślin.
Ochronie ścisłej podlegają:
Drzewa: cis pospolity, limba, brzoza ojcowska, jarząb szwedzki i jarząb brekinia.
Krzewy i krzewinki: kosodrzewina, sosna błotna, brzoza niska i brzoza karłowata, woskownica europejska, borówkolistna, malina moroszka, wiśnia karłowata, szczodrzeniec zmienny, wawrzynek wilcze łyko i wawrzynek główkowy, rokitnik zwyczajny, kłokoczka południowa, bluszcz pospolity, różanecznik żółty, chamedafne północna, wrzosiec bagienny, barwinek pospolity, wiciokrzew pomorski, zimoziół północny.
Rośliny zielne-paprotniki: długosz królewski, pióropusznik strusi, podrzeń żebrowiec, języcznik zwyczajny, salwina pływająca, skrzyb olbrzymi, widłakowate (wszystkie dziewięć gatunków), polibryn jeziorny i poryblin kolczasty.
Grzyby: smardzowate (wszystkie cztery rodzaje z sześcioma gatunkami), szmaciak (obydwa gatunki), soplówka (wszystkie trzy gatunki), modrzewnik lekarski, flagowiec olbrzymi, żagiew okółkowa, żagwica listkowata, szyszkowiec łuskowaty, podgrzybek pasożytniczy, purchawica olbrzymia, sromotnikowate (wszystkie trzy rodzaje z siedmioma gatunkami).
Porosty: brodaczkowate (wszystkie osiem rodzajów ze 107 gatunkami), granicznikowate (obydwa rodzaje z sześcioma gatunkami), pawężnicowate (trzy rodzaje z 21 gatunkami, wszystkie z wyjątkiem dwóch) tarczownicowate (sześć rodzajów z 60 gatunkami, wszystkie z wyjątkiem trzech), obrostnica (wszystkie trzy gatunki), czasznik modrozielony, chruścik (wszystkie 13 gatunków), chrobotek (wszystkie 62 gatunki).
Aloes zwyczajny
Roślina wieloletnia. Wysokość: 40 - 80 cm (w warunkach domowych). Łodyga: bardzo gruba, zielona, z bliznami po opadłych liściach. W domu aloes kwitnie rzadko, częściej w szklarni. Liście są bardzo grube, ząbkowane, zakończone płaskimi kolcami. Mają znaczenie lecznicze ze względu na śluzowatą substancję znajdującą się pod skórką.
Arnika górska
Roślina wieloletnia. Wysokość: 30 - 70 cm. Kwiaty pomarańczowe, grube liście. Kwiatostan stosuje się zewnętrznie przy oparzeniach, trudno gojących się ranach, wrzodach skóry. Niedopuszczalna jest adaptacja roślin ze stanu dzikiego (roślina pod ścisłą ochroną).
Arnika zawiera duże ilości olejków eterycznych, kwasy : galusowy, kawowy, garbniki i związki poliacetylenowe. Kwiatostany arniki były szeroko stosowane już w zamierzchłych czasach i to z dużym powodzeniem (roślina potrafiła zahamować silne krwotoki i zakażenia). Ze względu na błyskawiczne i skuteczne działanie stosowana w farmacji do dziś. Jest byliną trującą, co nie przeszkadza jej być dobrą rośliną miododajną.
Babka zwyczajna
Roślina wieloletnia. Wysokość: 5 - 30 cm. Znaczenie lecznicze mają liście. Roślinę pozyskuje się wprost ze stanu dzikiego (rośnie na wilgotnych łąkach, łęgach, w rowach i przydrożach - jest bardzo pospolitą rośliną).
Babka zawiera duże ilości substancji śluzowych, glikozydów (aukubina, katalpol), kwas cytrynowy, fumarowy i cynamonowy i inne. Babka jest szeroko stosowana w medycynie ludowej od wieków jako środek osłaniający ścianki żołądka, wykrztuśny i przeciwzapalny, w ostrym i przewlekłym zapaleniu oskrzeli oraz przy egzemach i zapaleniu spojówek.
Chmiel zwyczajny
Pnącze wieloletnie. Łodyga: twarda, kolczasta, czterokanciasta. Znaczenie lecznicze mają ,,szyszki”. Głównymi składnikami chemicznymi chmielu są kwasy goryczowe (tak cenione w piwowarstwie) i olejek eteryczny zawierający mircen i humulen. Składniki te powodują obniżenie ciśnienia (nieraz dość znaczne), działają uspokajająco (także przy pobudliwości płciowej, stąd też niegdyś stosowany w armii). Chmiel wykazuje też słabe działanie narkotyczne (zresztą jak większość przedstawicieli rodziny konopiowatych).
Dziurawiec zwyczajny
Roślina wieloletnia. Wysokość: 40 - 110 cm. Liście podłużne, niekiedy owalne, silnie kropkowane. Znaczenie lecznicze ma ziele i kwiat. Roślinę pozyskuje się wprost ze stanu dzikiego (rośnie w widnych lasach, na ugorach, nieużytkach i miedzach, wszędzie tam, gdzie jest w miarę sucho i słonecznie - jest dość pospolitą rośliną).
Krwawnik pospolity
Roślina wieloletnia. Wysokość: 30 - 70 cm. Znaczenie lecznicze ma ziele i kwiat. Roślinę pozyskuje się wprost ze stanu dzikiego (rośnie praktycznie wszędzie, nie ma specjalnych wymagań poza tym, że nie rośnie na glebach silnie alkalicznych - jest jedną z najpospolitszych roślin w naszym kraju).
